راههای درمانی تغذیه ای برای بیماران مبتلا به کبد چرب

چرا کبدچرب ایجاد می شود؟

آیا کبدچرب درمان دارویی دارد؟

فقط ورزش یا پیاده روی برای درمان کافیست؟

چه میزان کاهش وزن باعث بهبود کبد چرب می شود؟

آیا عرقیات گیاهی می توانند باعث بهبود شوند؟

چه مکمل های غذایی در روند درمان کمک کننده هستند؟

چه میزان کاهش وزن باعث بهبود کبد چرب می شود؟

کبد چرب غیرالکلی یک بیماری خاموش و بدون علامت است که با چاقی، اضافه وزن (به ویژه چاقی شکمی) و تغذیه ی نادرست در ارتباط است و به علت تجمع چربی در سلول های کبدی ایجاد می شود. این بیماری پیش رونده می تواند حاد یا مزمن باشد و منجر به آسیب های شدید کبدی و حتی سرطان کبد شود و بیشتر در افرادی رخ می دهد که بیش از حد از مواد شیرین و چرب مصرف می کنند و یا میزان غلات و فروکتوز مصرفی آن ها بیش از حد می باشد.

درمان کبد چرب عمدتا تغییرات سبک زندگی شامل رژیم غذایی صحیح، ورزش داروهای محرک ترشح انسولین و ویتامین E می باشد که تمامی موارد درمان باید تحت نظر متخصص دریافت گردد.

مصرف چربی های امگا 3 می تواند باعث کاهش تری گلیسرید خون در افراد مبتلا به کبدچرب شود منابع غذایی امگا 3 شامل گردو، دانه بزرک یا بذر کتان(flaxseed oil) ، ماهی و ... می باشد مصرف روغن ماهی می تواند سطح تری گلیسرید خون را در افرادی که تری گلیسرید بالایی دارند 20 تا 50 درصد کاهش دارد البته برخی نگرانی هایی وجود دارد که ممکن است روغن ماهی قندخون را در افراد مبتلا به دیابت افزایش دهد از این جهت این افراد باید قندخون خود را چک کنند و مصرف دوز مناسب حتما تحت نظر مشاور تغذیه صورت گیرد.

(جهت دریافت مشاوره تغذیه به لینک زیر مراجعه نمایید.)

مصرف قهوه بدون شکر و افزودنی های دیگر می تواند یک عامل محافظتی در برابر بیماری های مزمن کبدی از جمله کبدچرب و سرطان سلول های کبدی باشد.

مصرف مکمل پروپولیس (بره موم) به همراه یک رژیم غذایی مناسب می تواند باعث بهبود موثری در متابولیسم گلوکز، بهبود التهاب و عملکرد سلول های کبدی در افراد مبتلا به کبدچرب شود. دوز مصرفی و مدت زمان این مکمل باید تحت نظر مشاور تغذیه انجام شود.

(جهت دریافت مشاوره تغذیه به لینک زیر مراجعه نمایید.)

کاسنی، زردچوبه، هل سبز و خارمریم از جمله موارد کمک کننده در کنار رژیم غذایی در درمان کبدچرب می باشند ولی نقش اصلی و اساسی در درمان این افراد رعایت رژیم غذایی و ورزش و به طور کلی اصلاح سبک زندگی می باشد.

وجود فیبر کافی (سبزیجات و میوه ها و غلات کامل) در رژیم غذایی این افراد می تواند نقش موثری در روند درمان داشته باشد.

از آنجایی که کبدچرب یک بیماری التهابی است مصرف آنتی اکسیدان ها و مواد ضدالتهاب مانند ویتامین های E و C، سلنیوم، سبزیجات و میوه های با رنگ تیره و زردچوبه و امگا3 می توانند به روند درمان کمک کنند.

این بیماران باید از مصرف روغن ها و چربی های جامد، چربی گوشت ها، پوست مرغ و ماهی، انواع سس های سفید، خامه، کره و غذاهای سرخ شده در روغن پرهیز نمایند.

بهتر است افراد جهت پخت غذاها از روغن های مایع به ویژه روغن کلزا یا کانولا که حاوی امگا3 می باشد استفاده نمایند.

حتما همراه غذاها از سبزیجات مختلف استفاده و از مصرف زیاد قند، شکر ، مربا، عسل، شربت، نوشابه، آبمیوه ها، نسکافه های آماده و سایر مواد غذایی که در تهیه آن ها از شکر و مواد شیرین کننده استفاده شده پرهیز نمایند.

کاهش وزن 3 تا 5 درصد از وزن بدن می تواند استئاتوزیس (تجمع سلول های چربی در کبد) را بهبود بخشد ولی برای بهبود وضعیت نکروز و التهاب به حداکثر 10 درصد کاهش وزن نیاز است.

نکته مهمی که باید به  آن توجه کرد این است که هرگونه درمان باید توسط متخصص انجام شود و از خوددرمانی برای کبدچرب اجتناب کنید.
(جهت دریافت رژیم غذایی مناسب جهت درمان کبد چرب و کاهش وزن به لینک زیر مراجعه نمایید.)

آیدا زارعی کارشناس ارشد تغذیه بالینی دپارتمان تغذیه، تناسب اندام و درمان چاقی

 منابع:

• Mahan LK, Raymond JL. Krause's food & the nutrition care process. 15ed 2021_.
• Freer CL, George ES, Tan SY, Abbott G, Dunstan DW, Daly RM. Effect of progressive resistance training with weight loss compared with weight loss alone on the fatty liver index in older adults with type 2 diabetes: secondary analysis of a 12-month randomized controlled trial. BMJ Open Diabetes Res Care. 2022 Oct;10(5):e002950. doi: 10.1136/bmjdrc-2022-002950. PMID: 36220197; PMCID: PMC9557256.
• Ghaffari A, Rafraf M, Navekar R, Sepehri B, Asghari-Jafarabadi M, Ghavami SM. Turmeric and chicory seed have beneficial effects on obesity markers and lipid profile in non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD). Int J Vitam Nutr Res. 2019 Nov;89(5-6):293-302. doi: 10.1024/0300-9831/a000568. Epub 2019 Apr 24. PMID: 31017556.
• Daneshi-Maskooni M, Keshavarz SA, Mansouri S, Qorbani M, Alavian SM, Badri-Fariman M, Jazayeri-Tehrani SA, Sotoudeh G. The effects of green cardamom on blood glucose indices, lipids, inflammatory factors, paraxonase-1, sirtuin-1, and irisin in patients with nonalcoholic fatty liver disease and obesity: study protocol for a randomized controlled trial. Trials. 2017 Jun 7;18(1):260. doi: 10.1186/s13063-017-1979-3. PMID: 28592311; PMCID: PMC5463368.
• He XX, Wu XL, Chen RP, Chen C, Liu XG, Wu BJ, Huang ZM. Effectiveness of Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids in Non-Alcoholic Fatty Liver Disease: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. PLoS One. 2016 Oct 6;11(10):e0162368. doi: 10.1371/journal.pone.0162368. PMID: 27711128; PMCID: PMC5053538.
• Sato K, Gosho M, Yamamoto T, Kobayashi Y, Ishii N, Ohashi T, Nakade Y, Ito K, Fukuzawa Y, Yoneda M. Vitamin E has a beneficial effect on nonalcoholic fatty liver disease: a meta-analysis of randomized controlled trials. Nutrition. 2015 Jul-Aug;31(7-8):923-30. doi: 10.1016/j.nut.2014.11.018. Epub 2014 Dec 24. PMID: 26059365